GroenLinks en PvdA Voorschoten: Openheid over Voorschotense uitdagingen

Rond de Kerstdagen lazen we in Groot Voorschoten de column van Bart van Horck. Wij hebben hem leren kennen als een welbespraakt en weloverwogen christendemocraat met een groot sociaal hart. Een vertegenwoordiger van de kant van het CDA in Voorschoten waar wij ons mee verwant voelen.

Vanzelfsprekend hebben we zijn bespiegelingen met veel interesse gelezen. In zijn stuk verwijst hij naar de Britse filosoof Edmund Burke. Hoewel wij ons minder aangesproken voelen door deze aartsconservatief, kunnen we ons vinden in de conclusie dat het van groot belang is een eerlijk politiek verhaal te houden.

We waarderen het daarom bijzonder dat Van Horck de inhoudelijke discussie rondom de financiële situatie van Voorschoten met ons aan wil gaan. Eigenlijk als eerste representant van de coalitie van VVD, Voorschoten Lokaal en het CDA. Het was precies die oorverdovende stilte in de raadszaal die ons ertoe bracht om na de begrotingsbehandeling het persbericht “Geen geld meer voor zwembad, scholen en bibliotheek in Voorschoten” te doen uitgaan. Wij maken ons zorgen. Echte zorgen. En wij denken dat de politiek in ons dorp haar kop niet in het zand moet steken over de financiële situatie van de gemeente Voorschoten.

Albert Deuzeman (GroenLinks) en Arnold Posthuma (PvdA)

Afgelopen voorjaar was het al duidelijk: als de bezuinigingswoede van dit kabinet doorzet, zullen ook in Voorschoten vanaf 2026 gaten in de begroting vallen. Het college wilde toen nog niet aangeven wat dat voor Voorschoten zou betekenen, maar één ding was toen al duidelijk: Voorschoten heeft weinig vet op de botten. Bovendien is er – letterlijk en figuurlijk – veel achterstallig onderhoud dat we niet zomaar uit kunnen stellen. Denk aan de mindere staat van onze riolering of van sommige sportaccommodaties, maar ook de noodzaak tot de bouw van scholen. Dat is niet alleen een standpunt van de PvdA of GroenLinks, dat wordt door alle fracties én het college erkent. Toch kwam er uiteindelijk een begroting waarin precies dit gedaan werd: veel investeringen voor 2026 en later – dus na de volgende verkiezingen van maart 2026 – zijn gewoon geschrapt.

De reden waarom men dat zou willen doen is technisch: het betekent dat de kapitaallasten van deze investeringen niet meegenomen worden in de meerjarenbegroting. Voor grote investeringen leent de gemeente geld dat over een vaste periode moet worden afbetaald, net als bij de hypotheek van een huis. Als de gemeente bijvoorbeeld 8 miljoen investeert in een nieuwe sporthal, drukt dat 40 jaar lang met 200.000 euro op de begroting. Dat is echt geld. Als dergelijke bedragen gewoon weg worden gelaten helpt dat natuurlijk om zo’n begroting sluitend te krijgen. Maar voor de bijbehorende plannen is er dan gewoon geen ruimte meer. En laat het college dat voor een flink aantal zaken hebben gedaan, zoals het zwembad, de bibliotheek, de gemeentewerf en het gemeentehuis. Daarmee schetst het geen reëel beeld van de situatie van Voorschoten op de langere termijn. Het college gaat echter gewoon door met het maken van plannen – het gebrek aan financiële dekking is kennelijk een probleem voor later.

Ons persbericht sprak daarom ook expliciet over de situatie na 2026. Want er ligt nu weliswaar een besluit over een cultuurcentrum in de Kruispuntkerk, maar nog zonder financiële dekking in de begroting en ook zonder de nieuwbouw voor de bibliotheek. De bibliotheek was in plaats daarvan een nieuw gebouw bij het gemeentehuis beloofd, maar de reservering van het geld is nu verdwenen. Overigens net als het geld voor de verbouwing van het gemeentehuis en de gemeentewerf zelf. Nota bene ooit nog door dit college tot speerpunt benoemd, omdat de werkomstandigheden voor onze ambtenaren in sommige gevallen ronduit onacceptabel zijn. Je kunt dat natuurlijk stoer een “scherpe keuze” noemen, maar hoe dapper ben je als je de consequenties niet benoemt, noch aangeeft hoe je de problemen dan aan wilt pakken?

Wat betreft de investeringen op lange termijn wijst Van Horck op de nieuwbouw van de Nutsschool, de Emmaus en de vernieuwing van de sporthal die in de planning staan. Dat klopt, zoals we ook beaamden in ons persbericht. Zoals de fractie van het CDA regelmatig benadrukt in de raad zijn dit wettelijke verplichtingen voor een gemeente. Nu staan deze projecten pas zo laat op de planning dat zij toch buiten de termijn van deze begroting 2025-2028 vallen, maar evengoed hebben we zorgen over de planning. Het was wethouder Van der Elst van Voorschoten Lokaal die destijds aankondigde dat er voor scholenbouw voortaan vooraf gespaard zou worden. De bouw van de Fortgensschool werd daarom jaren uitgesteld, maanden nadat de fractie van het CDA er al met bloemen voor de deur had gestaan. Na die bittere pil zou je verwachten dat er in de aanloop naar de kennelijk geplande bouw van twee scholen in één jaar dan tenminste gespaard zou worden, maar die miljoenen reserveringen voor de komende jaren heeft men op de begroting kennelijk gemakshalve weggelaten. De lacune bij de sporthal is zo mogelijk nog schrijnender: hier zouden plannen gemaakt worden voor het verplaatsen van de Vliethorst naar een goedkopere locatie bij het zwembad. Spijtig alleen dat er voor Het Wedde weliswaar nog enige jaren geld beschikbaar is, maar dat er nu voor de investering – om het na 2030 open te houden – geen geld meer gereserveerd is.

Wij kunnen Van Horck en Burke volledig volgen, als zij zeggen dat het in de politiek gaat het om het maken van keuzes waarbij je het niet iedereen naar de zin kunt maken. Maar Burke had het daarbij ook over rentmeesterschap: een samenleving is als een contract tussen generaties. Volgens Burke hebben we de plicht om de wereld in een goede staat door te geven, zodat toekomstige generaties kunnen profiteren van wat wij hebben geërfd. Die collectieve verantwoordelijkheid nemen vereist wel dat we open zijn over de uitdagingen waar we op lange termijn voor staan. Niemand wil een kaalslag van voorzieningen zien in ons dorp: noch de oppositiepartijen, noch de coalitiepartijen. We vermoeden dan ook dat coalitiefracties vooral hopen op een meevaller vanuit Den Haag. Dat doen wij ook, maar hoop is geen strategie, noch een plan.

Als het toch tegenvalt, ligt de rekening niet alleen bij het volgende college, maar zijn we ook weer een jaar verder met het denken over oplossingen. Het zou het college gesierd hebben om de verwachte tekorten vanaf 2026 daarom juist zichtbaar te houden en daar uitgesproken over te zijn, zoals bijvoorbeeld in de gemeente Zoetermeer is gedaan. Dat is het probleem recht in het gezicht aankijken en duidelijk maken wat er op het spel staat.  En dus zaken niet gelaten over ons heen laten komen. Wij geloven namelijk dat het wél kan. Dat we uit deze financiële misère kunnen komen. We nodigen Bart van Horck en iedereen die Voorschoten een warm hart toedraagt uit om daarover met ons in gesprek te gaan.

Albert Deuzeman
GroenLinks Voorschoten

Arnold Posthuma
PvdA Voorschoten

Bijlage: Column Bart van Horck in Groot Voorschoten van 20 december 2024